สวัสดีค่ะเพื่อนๆ นักบัญชี สมุดบัญชีขั้นต้น หรือ สมุดรายวัน เป็นสมุดบัญชีที่เราใช้เพื่อจดบันทึกรายการค้าต่างๆ ที่เกิดขึ้นเป็นอย่างแรก โดยการจดบันทึกรายการค้าที่เกิดขึ้นนั้น จะต้องจดบันทึกโดยเรียงตามลำดับก่อนหลังของการเกิดรายการค้า ประเภทของสมุดบัญชีขั้นต้น สมุดบัญชีขั้นต้นสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้
1. สมุดรายวันเฉพาะ คือ สมุดรายวันหรือสมุดบัญชีขั้นต้นที่จะใช้บันทึกรายการค้าที่เกิดขึ้นเรื่องใดเรื่องหนึ่งโดยเฉพาะ เช่น สมุดรายวันรับเงิน เป็นสมุดรายวันที่ใช้บันทึกรายการค้าที่เกี่ยวข้องกับการรับเงินเท่านั้น สมุดรายวันจ่ายเงิน เป็นสมุดรายวันที่ใช้บันทึกรายการค้าที่เกี่ยวข้องกับการจ่ายเงินเท่านั้น สมุดรายวันซื้อ เป็นสมุดรายวันที่ใช้บันทึกรายการค้าที่เกี่ยวข้องกับการซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อเท่านั้น โดยไม่รวมการซื้อสินค้าเป็นเงินสด เพราะการซื้อสินค้าเป็นเงินสดจะต้องนำไปบันทึกในสมุดรายวันจ่ายเงิน สมุดรายวันขาย เป็นสมุดรายวันที่ใช้บันทึกรายค้าที่เกี่ยวข้องกับการขายสินค้าเป็นเงินเชื่อเท่านั้น
โดยไม่รวมการขายสินค้าเป็นเงินสด เพราะการขายสินค้าเป็นเงินสดจะต้องนำไปบันทึกในสมุดรายวันรับเงิน สมุดรายวันส่งคืนสินค้า เป็นสมุดรายวันที่ใช้บันทึกรายการค้าที่เกี่ยวข้องกับการส่งคืนสินค้าที่ซื้อมาเป็นเงินเชื่อเท่านั้น โดยไม่รวมการส่งคืนสินค้าที่ซื้อมาเป็นเงินสด เพราะการส่งคืนสินค้าที่ซื้อมาเป็นเงินสดจะต้องนำไปบันทึกในสมุดรายวันรับเงิน สมุดรายวันรับคืนสินค้า เป็นสมุดรายวันที่ใช้บันทึกรายการค้าที่เกี่ยวข้องกับการรับคืนสินค้าที่ขายไปเป็นเงินเชื่อเท่านั้น โดยไม่รวมการรับคืนสินค้าที่ขายไปเป็นเงินสด เพราะการรับคืนสินค้าที่ขายไปเป็นเงินสดจะต้องนำไปบันทึกในสมุดรายวันจ่ายเงิน
2. สมุดรายวันทั่วไป คือ สมุดบัญชีขั้นต้นหรือสมุดรายวันที่ใช้จดบันทึกรายการค้าที่เกิดขึ้นได้ทุกๆ รายการค้า ถ้ากิจการนั้นไม่มีสมุดรายวันเฉพาะ แต่ถ้ากิจการนั้นมีการใช้สมุดรายวันเฉพาะ สมุดรายวันทั่วไปก็จะมีไว้เพื่อบันทึกรายการค้าอื่นๆ ที่เกิดขึ้นและไม่สามารถนำไปบันทึกในสมุดรายวันเฉพาะเล่มใดเล่มหนึ่งได้ พบกันได้ใหม่บทความน้า